Дарвинистичка медицина и “раса”: напомена о образовању

DOI: 10.2298/GEI1102233S UDK: 575.8:61 ID: 187977484

  • Goran Štrkalj (Australia) Department of Chiropractic Macquarie University, Sydney, Australia
    eisanu@ei.sanu.ac.rs

Сажетак

Важност модерне еволуционе теорије за медицинску праксу и истраживања је данас готово опште прихваћена. Још увек се, међутим, расправља да ли еволуциона теорија доноси довољно добитка да би оправдала евентуално укључење у стално растући медицински програм. У неколико недавно објављених радова представља се детаљна структура образовног програма у којем би се релевантни делови еволуционе теорије предавали студентима медицине и сродних дисципина, као и објашњење како еволуциона теорија доприноси развијању клиничких компетенција. У овом раду се представља још једна, до сада углавном занемарена, потенцијална добит од увођења еволуционе биологије у медицински образовни програм – знање о еволуционим процесима обезбеђује кључ за разумевање људске биолошке варијабилности и њеног значаја у оквиру медицинског дискурса. Биолошка варијабилност се испољава на више нивоа – индивидуалном, полном, старосном и популационом. Сви ови нивои варијабилности су од значаја за људско тело и његово функционисање, у здрављу и болести. Различити ставови према проблемима везаним за варијабилност према популационој припадности и њеном значају за медицину су у последње време изазвали доста котроверзи. Управо ова, популациона варијабилност, се мозе потпуно разјаснити само у светлу модерне еволуционе теорије. Познавање принципа еволуције насе врсте је први корак у одбацивању застарелих приступа, базираних на појму расе, и корак ка разумевању популационе вариабилности у медицини у свој њеној комплексности.


Кључне речи: еволуциона теорија, медицине, људска варијабилност, “раса”

Reference

Anderson, W. 2008. Teaching ‘race’ at medical school: social scientists on the margin.
Social Studies of Science, 38, 785–800.
Bamshad, M. J. and Olson, S. E. 2003. Does race exist? Scientific American, 289,
78–85.
Barkow, J. (ed.) 2006. Missing the Revolution: Darwinism for Social Scientists.
New York: Oxford University Press.
Bowler, J. P. 2003. Evolution: The History of an Idea. 3rd edition. Berkeley: University
of California Press.
Brace, C. L. 2005. ‘Race’ is a Four-Letter Word: The Genesis of the Concept. New
York and Oxford: Oxford University Press.
Braun, L., Fausto-Sterling, A., Fullwiley, D., Hammonds, E. M., Nelson, A., Quivers,
W., Reverby, S.M. and Shields, A.E. 2007. Racial categories in medical
practice: how useful are they? PLOS Medicine, 4, 1423–1428; e271.
Browne, J. 1995. Charles Darwin: Voyaging. New York: Knopf.
Cooper, R. S., Kaufman, J. S. and Ward, R. 2003. Race and genomics. New England
Journal of Medicine, 348, 1166–1170.
Dobzhansky, T. 1973. Nothing in biology makes sense except in the light of evolution.
American Biology Teacher, 35, 125–129.
Feldman, M. W., Lewontin, R. C. and King, M. 2003. A genetic melting-pot. Nature,
424, 374.
Nesse, R., Bergstrom, C. T., Ellison P. T., Flier, J. S., Gluckman, P., Govindaraju,
D.R., Niethammer D., Omenn, G. S, Perlman R. L., Schwartz, M. D.,
Thomas, M. G., Stearns, S. C. and Valle, D. 2010. Making evolutionary biology
a basic science for medicine. Proceedings of the National Academy
of Sciences USA, 107(suppl), 1800–1807.
Nesse, R.M. and Williams, G. C. 1994. Why We Get Sick: The New Science of
Darwinian Medicine. New York: Vintage.
Ruse, D. 2009. The Darwinian revolution: rethinking its meaning and significance
Proceedings of the National Academy of Sciences USA, 106 (suppl.),
10040–10047.
Snell, R. S. 2008. Clinical Anatomy by Regions. 8th edition. Philadelphia: Lippincott
Williams & Wilkins.
Stearns, S. C., Nesse, R. M., Govindaraju. D. R. and Ellison, P. T. 2010.
Evolutionary perspectives on health and medicine. Proceedings of the National
Academy of Sciences USA, 107(suppl), 1691–1695.
Štrkalj, G. 2006. The study of human variation. Anthropologie, 44, 123–126.
Štrkalj, G. and Solyali, V. 2010. Human biological variation in anatomy textbooks:
the role of ancestry. Studies on Ethno-Medicine, 4, 157–161.
Štrkalj, G. and Wilkinson, A.T. 2006. “Race” and biomedical research: an educational
perspective. Education for Health, 19(1), 111–114.
Tattersall, I. 2009. Human origins: out of Africa. Proceedings of the National
Academy of Sciences USA, 106, 16018–16021.
Wilkinson, A. T., Štrkalj, G. and Spocter, M. 2010. Should human variation be
thought to medical students. In: Štrkalj, G. (ed.) Teaching Human Variation:
Issues, Trends and Challenges. New York: Nova Science Publishers,
pp. 115–126.
Williams, G. C. and Nesse, R.M. 1991. The dawn of Darwinian medicine. Qarterly
Review of Biology, 66, 1–22.
Yoon, C. K. 2009. Naming Nature: The Clash Between Instict and Science. New
York and London: W.W. Norton.
Zampieri, F. 2009. Medicine, evolution and natural selection: a historical overview.
Quarterly Review of Biology, 83, 333–356.
Објављено
28.07.2018.
Како цитирати
(AUSTRALIA), Goran Štrkalj. Дарвинистичка медицина и “раса”: напомена о образовању. Гласник Етнографског института САНУ, [S.l.], v. 59, n. 2, p. 231-237, july 2018. ISSN 2334-8259. Доступно на:
<https://www.ei.sanu.ac.rs/index.php/gei/article/view/440>.
Датум приступа: 29 apr. 2024
Број часописа
Секција
Научни радови