Османска жена на Централном Балкану између стереотипа и стварности (16-18. век)
DOI: https://doi.org/10.2298/GEI1801119A УДК 39:305:28-055.2"15/17"(497)
Сажетак
Циљ овог рада јесте да прикаже жену на Централном Балкану у османско доба и њену
улогу и положај у друштвеном животу. Најпре смо се осврнули на устаљене
стереотипе, а затим на основу нових и досада некоришћених архивских извора, као и
већ коришћених извора и литературе, показали каква је била реална ситуација. У раду
ће бити представљена права која је жена имала, сходно шеријату и османским
канунима, и колико су та права поштована у свакодневном животу. Сегменти из
друштвеног живота жене на које ћемо посебно обратити пажњу јесу: поседовање
покретне и непокретне имовине, економска улога жена као управитеља својом и
имовином своје деце, жена у улози задужбинарке, право жене на рад.
Кључне речи: османска жена, Балкан, Османско царство, брак, развод
Reference
Необјављени извори
Başbakanlık Osmanlı Arşivi:
İbnülemin Ensab: İE. ENB, 4/ 410.
Asafi Divan-ı Hümayun Sicilleri Atik Şikayet Defterleri: A. DVNS. ŞKT. d., d. 60,
s. 147; d. 42, s. 168.
Литература
Al-Qattan, Najwa. 1999. “Dhimmis in the Muslim Court: Legal Autonomy and
Religious Discrimination.” International Journal of Middle East Studies
31: 429–444.
Amedoski, Dragana. 2009. “Women vaqfs in the sixteenth-century Sanjak of
Kruševac (Alaca Hisar).” Balkanica 40: 43–55.
Aydın, Mehmet Âkif. 1996. U “Osmanlı Toplumunda Kadın ve Tanzimat Sonrası
Gelişmeler.” Sosyal Hayatta Kadın, 143–156. İstanbul: Ensar Neşriat.
Aydın, Mehmet Âkif. 2003. “Mehir.” U Türk Diyanet Vakfı Islam Ansiklopedisi,
cilt: 28, 389–391. İstanbul: İslam Araştırma Merkezi. Dostupno na
http://www.islamansiklopedisi.info/
Baer, Gabriel. 1983. “Women and waqf: An Analysis of the Istanbul Tahrir 1546.”
Studies in the Social History of the Middle East in Memory of Professor
Gabriel Baer, Asian and African Studies Vol. 17: 9–28.
Blom, Ida, Karen Hagemann, and Catherine Hall (eds.). 2000. Gendered Nations:
Nationalism and Gender Order in the Long Nineteenth Century.
Oxford: Berg.
Bojanić, Dušanka. 1983. „Niš u razdoblju turske vlasti.“ U Istorija Niša I, 143–152.
Niš: Gradina i Prosveta.
Bojanin, Stanoje. 2012. „Bračne odredbe Žičke povelje između crkvenog i
narodnog koncepta braka.“ U Vizantijski svet na Balkanu II, ur. B.
Krsmanović, Lj. Maksimović, R. Radić, 425–442. Beograd: Vizantološki
institut SANU.
Bozkurt, Gülnihal. 1989. Alman- İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığı
Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu (1839–
1914). Ankara: TTKYay.
Buturović, Amila, Irvin Cemil Schick. 2009. Osmanlı döneminde Balkan kadınları.
Toplumsal cinsiyet, kültür,tarih. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi
Yayınları.
Çakır, İbrahim Etem. 2014. “Zimmi kadınlar Kadı Mahkemesinde: Sofya XVII.
Yüzyıl.” Turkiyat araştırmaları, Sayı 21, Güz: 45–46.
Čar-Drnda, Hatidža. 2004. „Vakufski objekti u Bosanskom sandžaku.” Prilozi za
orijentalnu filologiju 52–53: 267–294.
Čar-Drnda, Hatidža. 2007. “Društveni i pravni položaj žene muslimanke
u osmanskoj Bosni.” Znakovi vremena vol. 10 br. 37: 124–153.
Çitçi, Oya. 1982. Kadın Sorunu ve Türkiye’de Kamu Görevlileri Kadınlar. Ankara:
T.O.D.A.İ. E. Yayınları.
Çizakça, Murat. 1995. “Cash Waqfs of Bursa, 1555-1823.” Journal of the
Economic and Social History of the Orient Vol. 338, Part 3: 313–354.
Duzdağ, Mehmet Ertuğrul. 1972. Şeyhulislam Ebussuud Efendı Fetvaları Işığında
16. Asır Turk Hayatı. Istanbul: Enderun Kitabevi.
Emecen, Feridun. 2005. “Osmanlı Divanının Ana Defter Serileri: Ahkâm-ı Mirî,
Ahkâm-ı Kuyûd-ı Mühimme ve Ahkâm-ı Şikâyet.” Türkiye Araştırmaları
Literatür Dergisi c. 3 sayı: 107–139.
İbn Battûta Tancî, Ebû Abdullah Мuhammed. 2014. İbn Battûta Seyahatnâmesi,
çev.: A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
İnalcık, Halil. 2000. Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet. İstanbul: Eren Yayıncılık.
Ercan, Yavuz. 2001. Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler Kuruluştan Tanzimat’a
Kadar Sosyal, Ekonomik ve Hukukî Durumları. Ankara: Turhan Kitabevi.
Erickson, Amy Louise. 1993. Women and Property in Early Modern England.
London: Routledge.
Faroqhi, Suraiya. 2009. Sultanovi podanici. Kultura i svakodnevica u Osmanskom
carstvu, prev. Tatjana Paić-Vukić. Zagreb: Golden marketing - Tehnička
knjiga.
Fay, Mary Ann. 1997. „Women and Waqf: Toward a Reconsideration of Women’s
Place in the Mamluk Household.” International Journal of Middle East
Studies Vol. 29, No. 1: 33–51.
Filan, Kerima. 2009. “Osmanlı Bosnasında Vakıf Kuran Kadınlar.” Osmanlı
döneminde Balkan kadınları. Toplumsal cinsiyet, kültür, tarih , ed. Amila
Buturović ve Irvin Cemil Schick, 109-136. İstanbul: İstanbul Bilgi
Üniversitesi Yayınları.
Fostikov, Aleksandra. 2004. „Žena – između vrline i greha.“ U Privatni život u
srpskim zemljama srednjeg veka, priređivači: Smilja Marjanović-Dušanić i
Danica Popović, 323–366. Beograd: Clio.
Gerber, Haim. 1980. “Social and Economic Position of Women in an Ottoman City,
Bursa, 1600-1700.” International Journal of Middle East Studies XII: 231–
44;
Göçek, Fatma Müge and Marc David Baer. 1997. “Social Boundaries of Ottoman
Women's Experience in Eighteenth-Century Galata Court Records.” Women
in the Ottoman Empire: Middle Eastern Women in the Early Modern
Era, ed., M. Zilfi, 48–65. Leiden-New York–Köln: Brill.
Gradeva, Rossitsa. 1997. “Orthodox Christians in the Kadi Courts: The Practice of
the Sofia Sheriat Court, Seventeenth Century.” Islamic Law and Society 4:
37–69.
Imber, Colin. 1997. Ebu's-Su'ud: The Islamic Legal Tradition. Stanford: Stanford
University Press.
Ivanova, Svetlana. 1999. “Muslim and Christian Women before the Kadi Court in
Eighteenth Century Rumeli: Marriage Problems.” Oriente Moderno nо. 1,
vol. 18: 161–176.
Ivanova, Svetlana. 2009. “Hıristiyan Rumeli Kadınları, Evlilik Sorunları ve Kadı
Sicilleri (17. Ve 18. Yüzyıllar).”Osmanlı Döneminde Balkan Kadınları
(Toplumsal Cinsiyet, Kültür, Tarih), 163–209. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi
Yayınları.
Janeković-Römer, Zdenka. 1994. Rod i grad: dubrovačka obitelj od XIII do XV
stoljeća. Dubrovnik: Hrvatska akademija znanosti i umetnosti, Zavod za
povijesne znanosti u Dubrovniku.
Jennings, Ronald. 1975. “Women in Early 17th Century Ottoman Judicial Records:
The Sharia Court of Anatolian Kayseri.” Journal of the Economic and Social
History of the Orient XVIII: 53–114.
Jennings, Ronald. 1978. “Kadi, Court and Legal Procedure in Seventeenth Century
Ottoman Kayseri.” Studia Islamica 48: 133–172.
Jennings, Ronald. 1978a. “Zimmis (Non-Muslims) in Early 17th Century Ottoman
Judicial Records. The Sharia Court of Ottoman Kayseri.” Journal of Economic
and Social History of the Orient XXI: 225–293.
Jennings, Ronald. 1979. „Limitations of the Judicial Powers of the Kadi in 17th C.
Ottoman Kayseri.” Studia Islamica 50: 151–184.
Jennings, Ronald. 1980. “The Legal Position of Women in Kayseri, a Large Ottoman
City, 1590-1630.” International Journal of Women's Studies III: 559–
582.
Jireček, Konstantin. 1952. Istorija Srba, knj. II, preveo i dopunio Ј. Radonjić.
Beograd: Naučna knjiga.
Karčić, Fikret. 2011. Studije o šeriatskom pravu i institucijama, 2. dopunjeno izd.
Sarajevo: El-Kalem: Centar za napredne studije.
Katić, Srđan, Uroš Urošević. 2015. „Vakufi u sumarnom popisu Smederevskog
sandžaka iz 1530. godine.“ Mešovita građa (Miscellanea) ХХХVI: 37–72.
Katić, Tatjana. 2009. „„Sirote kudeljnice" i baštinice: dva tipa hrišćanskih
udovičkih domaćinstava u osmanskom carstvu – na primeru Prizrenskog
sandžaka u 16. veku.“ Istorijski časopis 58: 209–229.
Katić, Tatjana. 2010. Opširni popis Prizrenskog sandžaka iz 1571. godine. Beograd:
Čigoja štampa.
Kenanoğlu, M. Macit. 2012. Osmanlı Millet Sistemi Mit ve Gerçek. İstanbul: Klasik
Yay.
Kermeli, Eugenia. 2012. “The Right to Choice. Ottoman, ecclesiastical and communal
justice in Ottoman Greece.” In The Ottoman World, edited by Christine
Woodhead, 347–351. London–New York: Routledge.
Kotzageorgis, P. Phokion. 2004. “Two wakfiyes of Mara Branković.” Hilandarski
zbornik 11: 307–323.
Kur’an s prijevodom Besima Korkuta. 2001. Sarajevo: El-Kalem.
Kurt, Abdurrahman. 1999. “Osmanlı’da Kadının Sosyo Ekonomik Konumu.” U
Osmanlı V, ed. Güler Eren, 434–449. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Laiou, Sophia. 2009. “Osmanlı Dünyasında Hıristiyan Kadınlar: Rum Cemaatinin
Şer’iye Mahkemelerinde Açtığı Kişilerarası Davalar ve Aile Davaları (17.
ve 18. Yüzyıllar).” U Osmanlı Döneminde Balkan Kadınları (Toplumsal
Cinsiyet, Kültür, Tarih), 253–280. Istanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi
Yayınları.
Mandaville, E. Jon. 1979. “Usurious piety: the cash waqf controversy in the Ottoman
Empire.” International Journal of Middle East Studies 10: 289-308.
Maydaer, Saadet. 2006. “Osmanlı Klasik Döneminde Kadınların Servet Edinme
Yolları (Bursa Örneği).” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi cilt
XV, sayı 2: 365–381.
Meriwether, Margaret Lee. 1997. “Women and Waqf Revisited: the Case of Aleppo,
1770–1840.” In Women in the Ottoman Empire. Middle Eastern Women in
the Early Modern Era, ed. M. C. Zilfi, 128–152. Leiden-Boston-Köln:
Brill.
Offen, Karen. 2000. European Feminisms 1700–1950: A Political History.
Stanford: Stanford University Press.
Pakalın, Mehmet Zeki. 1993. “Nafaka.” U Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri
Sözlüğü II, 642. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Peirce, Leslie. 1999. “She is trouble... and I will divorce her: morality, honor, and
representation in the Ottoman court of Aintab.” In Women in the Medieval
Islamic World: Power, Patronage, and Piety, ed. by Gavin R.G. Hambly,
269-300. New York: St. Martin's Press.
Peirce, Leslie. 2003. Morality Tales: Law and Gender in the Ottoman Court of
Aintab. London-Los Angeles: University of California Press.
Peirce, Leslie. 2005. Ahlak Oyunları 1540–1541 Osmanlı’da Ayntab Mahkemesi ve
Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Roded, R. Ruth. 1999. “Osmanlı Tarihine Cinsiyet Açısından Bakılması.” U Osmanlı
V, ed. Güler Eren, 418–427. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Seng, J. Yvonne. 1994. “Standing at the Gates of Justice: Women in the Law Courts
of Early-Sixteenth Century Üsküdar, İstanbul.” In Contested States: Law,
Hegemony and Resistance, ed. Mindie Lazarus-Black and Susan F. Hirsch,
184–206. New York: Routledge.
Skarić, Vladislav. 1985. „Srpski pravoslavni narod i crkva u Sarajevu u 17. i 18.
vijeku.“ U Izabrana djela, knjiga II, izbor i redakcija dr Milorad Ekmečić.
Sarajevo: V. Masleša.
Šeta, Đermana, Božana Ivelić-Katava, Olivera Jovanović, Amela Melkić, Marija
Ćelam, Aleksandra Srdanović. 2013. Istraživanje o poziciji i ulozi žena u
tradicionalnim crkvama i vjerskim zajednicama. Sarajevo: Centar za
edukaciju i istraživanje „Nahla“.
Tucker, Judith. 1985. Women in 19th Century Egypt. Cambridge: Cambridge University
Press.
Tucker, Judith. 2008. Women, Family and Gender in Islamic Law. Cambridge:
Cambridge University Press.
Tuğ, Başak. 2012. “Ottoman Women as Legal and Marital Subjects.” In The
Ottoman World, edited by Christine Woodhead, 362–377. London – New
York: Routledge.
Tunç Yaşar, Fatma. 2004. “Women in early modern Istanbul: The use of space”,
MA Thesis, Boğaziçi University.
Uzunçarşılı, İsmail. 1984. Hakkı Osmanlı Merkez ve Bahriye Teşkilatı. Ankara:
Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Yediyıldız, Bahaeddin. 2004. „Osmansko društvo.” U Historija Osmanske države i
civilizacije, ur. Ekmeleddin İhsanoğlu, prev. Kerima Filan, Enes Karić,
Amina Šiljak-Jesenković, 595–692. Sarajevo: Orijentalni institut.
Yüksel, Hasan. 1999. “Osmanlı Toplumunda Vakıflar ve Kadın (XVI.-XVII.
yüzyıllar).” U Osmanlı V, ed. Güler Eren, 49–55. Ankara: Yeni Türkiye
Yayınları.
Zirojević, Olga. 1997. „Hrišćansko zadužbinarstvo u periodu osmanske uprave.”
Prilozi za orijentalnu filologiju 46: 131–139.
Примљено / Received: 05. 02. 2018.
Прихваћено / Accepted: 11. 04. 2018.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi:
İbnülemin Ensab: İE. ENB, 4/ 410.
Asafi Divan-ı Hümayun Sicilleri Atik Şikayet Defterleri: A. DVNS. ŞKT. d., d. 60,
s. 147; d. 42, s. 168.
Литература
Al-Qattan, Najwa. 1999. “Dhimmis in the Muslim Court: Legal Autonomy and
Religious Discrimination.” International Journal of Middle East Studies
31: 429–444.
Amedoski, Dragana. 2009. “Women vaqfs in the sixteenth-century Sanjak of
Kruševac (Alaca Hisar).” Balkanica 40: 43–55.
Aydın, Mehmet Âkif. 1996. U “Osmanlı Toplumunda Kadın ve Tanzimat Sonrası
Gelişmeler.” Sosyal Hayatta Kadın, 143–156. İstanbul: Ensar Neşriat.
Aydın, Mehmet Âkif. 2003. “Mehir.” U Türk Diyanet Vakfı Islam Ansiklopedisi,
cilt: 28, 389–391. İstanbul: İslam Araştırma Merkezi. Dostupno na
http://www.islamansiklopedisi.info/
Baer, Gabriel. 1983. “Women and waqf: An Analysis of the Istanbul Tahrir 1546.”
Studies in the Social History of the Middle East in Memory of Professor
Gabriel Baer, Asian and African Studies Vol. 17: 9–28.
Blom, Ida, Karen Hagemann, and Catherine Hall (eds.). 2000. Gendered Nations:
Nationalism and Gender Order in the Long Nineteenth Century.
Oxford: Berg.
Bojanić, Dušanka. 1983. „Niš u razdoblju turske vlasti.“ U Istorija Niša I, 143–152.
Niš: Gradina i Prosveta.
Bojanin, Stanoje. 2012. „Bračne odredbe Žičke povelje između crkvenog i
narodnog koncepta braka.“ U Vizantijski svet na Balkanu II, ur. B.
Krsmanović, Lj. Maksimović, R. Radić, 425–442. Beograd: Vizantološki
institut SANU.
Bozkurt, Gülnihal. 1989. Alman- İngiliz Belgelerinin ve Siyasi Gelişmelerin Işığı
Altında Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu (1839–
1914). Ankara: TTKYay.
Buturović, Amila, Irvin Cemil Schick. 2009. Osmanlı döneminde Balkan kadınları.
Toplumsal cinsiyet, kültür,tarih. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi
Yayınları.
Çakır, İbrahim Etem. 2014. “Zimmi kadınlar Kadı Mahkemesinde: Sofya XVII.
Yüzyıl.” Turkiyat araştırmaları, Sayı 21, Güz: 45–46.
Čar-Drnda, Hatidža. 2004. „Vakufski objekti u Bosanskom sandžaku.” Prilozi za
orijentalnu filologiju 52–53: 267–294.
Čar-Drnda, Hatidža. 2007. “Društveni i pravni položaj žene muslimanke
u osmanskoj Bosni.” Znakovi vremena vol. 10 br. 37: 124–153.
Çitçi, Oya. 1982. Kadın Sorunu ve Türkiye’de Kamu Görevlileri Kadınlar. Ankara:
T.O.D.A.İ. E. Yayınları.
Çizakça, Murat. 1995. “Cash Waqfs of Bursa, 1555-1823.” Journal of the
Economic and Social History of the Orient Vol. 338, Part 3: 313–354.
Duzdağ, Mehmet Ertuğrul. 1972. Şeyhulislam Ebussuud Efendı Fetvaları Işığında
16. Asır Turk Hayatı. Istanbul: Enderun Kitabevi.
Emecen, Feridun. 2005. “Osmanlı Divanının Ana Defter Serileri: Ahkâm-ı Mirî,
Ahkâm-ı Kuyûd-ı Mühimme ve Ahkâm-ı Şikâyet.” Türkiye Araştırmaları
Literatür Dergisi c. 3 sayı: 107–139.
İbn Battûta Tancî, Ebû Abdullah Мuhammed. 2014. İbn Battûta Seyahatnâmesi,
çev.: A. Sait Aykut. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
İnalcık, Halil. 2000. Osmanlı’da Devlet, Hukuk, Adalet. İstanbul: Eren Yayıncılık.
Ercan, Yavuz. 2001. Osmanlı Yönetiminde Gayrimüslimler Kuruluştan Tanzimat’a
Kadar Sosyal, Ekonomik ve Hukukî Durumları. Ankara: Turhan Kitabevi.
Erickson, Amy Louise. 1993. Women and Property in Early Modern England.
London: Routledge.
Faroqhi, Suraiya. 2009. Sultanovi podanici. Kultura i svakodnevica u Osmanskom
carstvu, prev. Tatjana Paić-Vukić. Zagreb: Golden marketing - Tehnička
knjiga.
Fay, Mary Ann. 1997. „Women and Waqf: Toward a Reconsideration of Women’s
Place in the Mamluk Household.” International Journal of Middle East
Studies Vol. 29, No. 1: 33–51.
Filan, Kerima. 2009. “Osmanlı Bosnasında Vakıf Kuran Kadınlar.” Osmanlı
döneminde Balkan kadınları. Toplumsal cinsiyet, kültür, tarih , ed. Amila
Buturović ve Irvin Cemil Schick, 109-136. İstanbul: İstanbul Bilgi
Üniversitesi Yayınları.
Fostikov, Aleksandra. 2004. „Žena – između vrline i greha.“ U Privatni život u
srpskim zemljama srednjeg veka, priređivači: Smilja Marjanović-Dušanić i
Danica Popović, 323–366. Beograd: Clio.
Gerber, Haim. 1980. “Social and Economic Position of Women in an Ottoman City,
Bursa, 1600-1700.” International Journal of Middle East Studies XII: 231–
44;
Göçek, Fatma Müge and Marc David Baer. 1997. “Social Boundaries of Ottoman
Women's Experience in Eighteenth-Century Galata Court Records.” Women
in the Ottoman Empire: Middle Eastern Women in the Early Modern
Era, ed., M. Zilfi, 48–65. Leiden-New York–Köln: Brill.
Gradeva, Rossitsa. 1997. “Orthodox Christians in the Kadi Courts: The Practice of
the Sofia Sheriat Court, Seventeenth Century.” Islamic Law and Society 4:
37–69.
Imber, Colin. 1997. Ebu's-Su'ud: The Islamic Legal Tradition. Stanford: Stanford
University Press.
Ivanova, Svetlana. 1999. “Muslim and Christian Women before the Kadi Court in
Eighteenth Century Rumeli: Marriage Problems.” Oriente Moderno nо. 1,
vol. 18: 161–176.
Ivanova, Svetlana. 2009. “Hıristiyan Rumeli Kadınları, Evlilik Sorunları ve Kadı
Sicilleri (17. Ve 18. Yüzyıllar).”Osmanlı Döneminde Balkan Kadınları
(Toplumsal Cinsiyet, Kültür, Tarih), 163–209. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi
Yayınları.
Janeković-Römer, Zdenka. 1994. Rod i grad: dubrovačka obitelj od XIII do XV
stoljeća. Dubrovnik: Hrvatska akademija znanosti i umetnosti, Zavod za
povijesne znanosti u Dubrovniku.
Jennings, Ronald. 1975. “Women in Early 17th Century Ottoman Judicial Records:
The Sharia Court of Anatolian Kayseri.” Journal of the Economic and Social
History of the Orient XVIII: 53–114.
Jennings, Ronald. 1978. “Kadi, Court and Legal Procedure in Seventeenth Century
Ottoman Kayseri.” Studia Islamica 48: 133–172.
Jennings, Ronald. 1978a. “Zimmis (Non-Muslims) in Early 17th Century Ottoman
Judicial Records. The Sharia Court of Ottoman Kayseri.” Journal of Economic
and Social History of the Orient XXI: 225–293.
Jennings, Ronald. 1979. „Limitations of the Judicial Powers of the Kadi in 17th C.
Ottoman Kayseri.” Studia Islamica 50: 151–184.
Jennings, Ronald. 1980. “The Legal Position of Women in Kayseri, a Large Ottoman
City, 1590-1630.” International Journal of Women's Studies III: 559–
582.
Jireček, Konstantin. 1952. Istorija Srba, knj. II, preveo i dopunio Ј. Radonjić.
Beograd: Naučna knjiga.
Karčić, Fikret. 2011. Studije o šeriatskom pravu i institucijama, 2. dopunjeno izd.
Sarajevo: El-Kalem: Centar za napredne studije.
Katić, Srđan, Uroš Urošević. 2015. „Vakufi u sumarnom popisu Smederevskog
sandžaka iz 1530. godine.“ Mešovita građa (Miscellanea) ХХХVI: 37–72.
Katić, Tatjana. 2009. „„Sirote kudeljnice" i baštinice: dva tipa hrišćanskih
udovičkih domaćinstava u osmanskom carstvu – na primeru Prizrenskog
sandžaka u 16. veku.“ Istorijski časopis 58: 209–229.
Katić, Tatjana. 2010. Opširni popis Prizrenskog sandžaka iz 1571. godine. Beograd:
Čigoja štampa.
Kenanoğlu, M. Macit. 2012. Osmanlı Millet Sistemi Mit ve Gerçek. İstanbul: Klasik
Yay.
Kermeli, Eugenia. 2012. “The Right to Choice. Ottoman, ecclesiastical and communal
justice in Ottoman Greece.” In The Ottoman World, edited by Christine
Woodhead, 347–351. London–New York: Routledge.
Kotzageorgis, P. Phokion. 2004. “Two wakfiyes of Mara Branković.” Hilandarski
zbornik 11: 307–323.
Kur’an s prijevodom Besima Korkuta. 2001. Sarajevo: El-Kalem.
Kurt, Abdurrahman. 1999. “Osmanlı’da Kadının Sosyo Ekonomik Konumu.” U
Osmanlı V, ed. Güler Eren, 434–449. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Laiou, Sophia. 2009. “Osmanlı Dünyasında Hıristiyan Kadınlar: Rum Cemaatinin
Şer’iye Mahkemelerinde Açtığı Kişilerarası Davalar ve Aile Davaları (17.
ve 18. Yüzyıllar).” U Osmanlı Döneminde Balkan Kadınları (Toplumsal
Cinsiyet, Kültür, Tarih), 253–280. Istanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi
Yayınları.
Mandaville, E. Jon. 1979. “Usurious piety: the cash waqf controversy in the Ottoman
Empire.” International Journal of Middle East Studies 10: 289-308.
Maydaer, Saadet. 2006. “Osmanlı Klasik Döneminde Kadınların Servet Edinme
Yolları (Bursa Örneği).” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi cilt
XV, sayı 2: 365–381.
Meriwether, Margaret Lee. 1997. “Women and Waqf Revisited: the Case of Aleppo,
1770–1840.” In Women in the Ottoman Empire. Middle Eastern Women in
the Early Modern Era, ed. M. C. Zilfi, 128–152. Leiden-Boston-Köln:
Brill.
Offen, Karen. 2000. European Feminisms 1700–1950: A Political History.
Stanford: Stanford University Press.
Pakalın, Mehmet Zeki. 1993. “Nafaka.” U Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri
Sözlüğü II, 642. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Peirce, Leslie. 1999. “She is trouble... and I will divorce her: morality, honor, and
representation in the Ottoman court of Aintab.” In Women in the Medieval
Islamic World: Power, Patronage, and Piety, ed. by Gavin R.G. Hambly,
269-300. New York: St. Martin's Press.
Peirce, Leslie. 2003. Morality Tales: Law and Gender in the Ottoman Court of
Aintab. London-Los Angeles: University of California Press.
Peirce, Leslie. 2005. Ahlak Oyunları 1540–1541 Osmanlı’da Ayntab Mahkemesi ve
Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yay.
Roded, R. Ruth. 1999. “Osmanlı Tarihine Cinsiyet Açısından Bakılması.” U Osmanlı
V, ed. Güler Eren, 418–427. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Seng, J. Yvonne. 1994. “Standing at the Gates of Justice: Women in the Law Courts
of Early-Sixteenth Century Üsküdar, İstanbul.” In Contested States: Law,
Hegemony and Resistance, ed. Mindie Lazarus-Black and Susan F. Hirsch,
184–206. New York: Routledge.
Skarić, Vladislav. 1985. „Srpski pravoslavni narod i crkva u Sarajevu u 17. i 18.
vijeku.“ U Izabrana djela, knjiga II, izbor i redakcija dr Milorad Ekmečić.
Sarajevo: V. Masleša.
Šeta, Đermana, Božana Ivelić-Katava, Olivera Jovanović, Amela Melkić, Marija
Ćelam, Aleksandra Srdanović. 2013. Istraživanje o poziciji i ulozi žena u
tradicionalnim crkvama i vjerskim zajednicama. Sarajevo: Centar za
edukaciju i istraživanje „Nahla“.
Tucker, Judith. 1985. Women in 19th Century Egypt. Cambridge: Cambridge University
Press.
Tucker, Judith. 2008. Women, Family and Gender in Islamic Law. Cambridge:
Cambridge University Press.
Tuğ, Başak. 2012. “Ottoman Women as Legal and Marital Subjects.” In The
Ottoman World, edited by Christine Woodhead, 362–377. London – New
York: Routledge.
Tunç Yaşar, Fatma. 2004. “Women in early modern Istanbul: The use of space”,
MA Thesis, Boğaziçi University.
Uzunçarşılı, İsmail. 1984. Hakkı Osmanlı Merkez ve Bahriye Teşkilatı. Ankara:
Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Yediyıldız, Bahaeddin. 2004. „Osmansko društvo.” U Historija Osmanske države i
civilizacije, ur. Ekmeleddin İhsanoğlu, prev. Kerima Filan, Enes Karić,
Amina Šiljak-Jesenković, 595–692. Sarajevo: Orijentalni institut.
Yüksel, Hasan. 1999. “Osmanlı Toplumunda Vakıflar ve Kadın (XVI.-XVII.
yüzyıllar).” U Osmanlı V, ed. Güler Eren, 49–55. Ankara: Yeni Türkiye
Yayınları.
Zirojević, Olga. 1997. „Hrišćansko zadužbinarstvo u periodu osmanske uprave.”
Prilozi za orijentalnu filologiju 46: 131–139.
Примљено / Received: 05. 02. 2018.
Прихваћено / Accepted: 11. 04. 2018.
Објављено
30.05.2018.
Како цитирати
AMEDOSKI (SERBIA), Dragana.
Османска жена на Централном Балкану између стереотипа и стварности (16-18. век).
Гласник Етнографског института САНУ, [S.l.], v. 66, n. 1, p. 119-137, may 2018.
ISSN 2334-8259.
Доступно на:
<https://www.ei.sanu.ac.rs/index.php/gei/article/view/272>.
Датум приступа: 25 apr. 2024
<https://www.ei.sanu.ac.rs/index.php/gei/article/view/272>.
Датум приступа: 25 apr. 2024
Секција
Varia
